Media
Gnose

Olga Skabejewa

Zweimal täglich erklärt die Moderatorin im Staatsfernsehen die Welt aus Moskauer Sicht. An manchen Tagen ist sie bis zu fünf Stunden mit Desinformation und Kriegshetze nach Vorgaben des Kreml auf Sendung. Skabejewas Spezialgebiet ist der Vollkontakt: Je nach Bedarf werden Gegner provoziert oder niedergebrüllt. 

Gnose

Margarita Simonjan

Ihre steile Karriere begann mit einer Lüge im staatlichen Auftrag. Heute kokettiert die Chefin des Propaganda-Senders RT und der staatlichen Medienholding Rossija Sewodnja offen mit ihrer Rolle als Gesicht der russischen Desinformation. Der Kreml belohnt sie großzügig dafür. 

Gnoses

Беларускія Каляды

У Беларусі святкуюць каталіцкае і праваслаўнае Раство, знітаваны з савецкім мінулым Новы год і – Каляды. У гэтай кароткай гнозе мы тлумачым, што гэта за старажытная традыцыя і адкуль яна паходзіць.

Калядамі беларусы, як і іншыя славянскія народы, называюць святочны цыкл, які працягваецца з 24 снежня да 6 студзеня (ці 6 да 19 студзеня ў праваслаўнай традыцыі) і ў якім цесна спляліся паганскія і хрысціянскія рытуалы і рэлігійныя ўяўленні. Святкаванні звычайна пачынаюцца на Божае Нараджэнне і працягваюцца да Вадохрышча.

Першапачаткова гэта было свята ў гонар зімовага сонцастаяння, якое спраўлялася пасля 21 снежня, калі дні станавіліся даўжэйшымі. Песнямі і шумлівымі гуляннямі ў гэты час адганялі нячыстую сілу. Для гэтага калядоўшчыкі пераапраналіся ў Казу, сімвал урадлівасці, Бабу ды Дзеда, якія ўвасаблялі памерлых продкаў, Салдата, містычнага і блізкага да нячыстай сілы чужынца, Чорта, самога нячыстага духа, ці Ваўка, які паводле міфалагічных уяўленняў выкрадаў дзяўчат. Калядаваць хадзілі з зоркай на кіі, у маскарадных касцюмах, масках ды традыцыйных беларускіх строях.

Калядоўшчыкi Горацкага павета Магілёўскай губерні, 1903 г.

Звычайна калядоўшчыкі абыходзяць двары вёскі, а музыкі суправаджаюць вясёлае шэсце ігрой на традыцыйных музычных інструментах. На Каляды спяваюць, таньчаць і частуюцца каляднымі стравамі. У першую чаргу – куццёй, кашай з ячных круп, якая запраўляецца мёдам, арэхамі, разынкамі ці макам, у залежнасці ад рэгіянальных асаблівасцей. Частаванне куццёй прыносіць шчасце, сямейны дабрабыт і надзею, бо звязана з уяўленнямі пра абнаўленне і бясконцасць жыцця. Круглая форма стравы, верагодна, сімвалічна адлюстроўвае этымалагічнае паходжанне слова „Каляды“ ад агульнаславянскага „кола“. Куццю тады можна разглядаць як сімвал сонца, а Каляды паводле дахрысціянскіх уяўленняў – як свята ў гонар колазвароту і аднаўлення. Аднак, этымалагічнае паходжанне слова з'яўляецца прадметам спрэчак сярод навукоўцаў. Сыходзяцца яны толькі на тым, што слова паходзіць з дахрысціянскіх і, мажліва, нават даславянскіх часоў, калі падаўжэнне светлавога дня асацыявалася з пачаткам новага года і адпаведна святкавалася і рытуалізавалася. 

У розных рэгіёнах Беларусі калядныя рытуалы захаваліся да сённяшняга дня і ў розных лакальных варыянтах. У вёсцы Семежава, напрыклад, традыцыйна выконваецца абрад „Цары Каляды“, у якім удзельнічаюць мясцовыя жыхары і непрафесійныя акторы. Працэсія калядных салдатаў наведвае дамы вяскоўцаў і разыгрывае шумную тэатралізаваную дзею са спевамі і танцамі, якая мае прынесці шчасце, гармонію і дабрабыт у новым годзе. У 2009 г. гэты адметны абрад быў уключаны ЮНЕСКА ў Спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны, якой патрабуецца тэрміновая ахова.

 

Support dekoder
Ein kurzer Augenblick von Normalität und kindlicher Leichtigkeit im Alltag eines ukrainischen Soldaten nahe der Front im Gebiet , © Mykhaylo Palinchak (All rights reserved)